تحلیل عدالت مالیاتی در ایران با استفاده از شناخت شکاف مالیاتی

رفع نیاز های جامعه و تأمین امنیت از مهمترین عوامل بقای آن است،برای دستیابی به این اهداف دولت نیاز به تأمین مالی دارد و مالیات یکی از راههای تأمین مالی کشور است.با توجه به تعریف عدالت به معنای دادن استحقاقهای افراد و رعایت حقوق آنها است ،در سیستم مالیاتی نیز به معنای اخذ مالیات با توجه به توانایی پرداخت افراد است. عدم پرداخت مالیات توسط مودیان مالیاتی و فرار های مالیاتی نشان از بی عدالتی است .درکشور ما در سال های اخیر با توجه به مشکلات سیستم مالیاتی تکیه بیشتر ی به در آمدهای نفتی شده است و سهم مالیات ها در تأمین مخارج دولت پایین است.مشکلات نظام مالیاتی به قوانین اجرایی، مالیاتی و فرهنگ مالیاتی برمی گردد. ساختار درآمدهای مالیاتی نشان دهنده سهم بیشتر مالیات های مستقیم است و بیشترین عدم پرداخت مالیات در این نوع از مالیات ها است . اما روند صعودی درآمدهای مالیاتی نشان از عدالت در یک سیستم مالیاتی نیست بلکه نحوه پرداخت مالیات مهم است .مالیات در قسمتهایی که امکان فرار مالیاتی دارند کنترل نمی شود اما به اقشار کارمند بار مالیاتی بیشتری تحمیل می شود.این یکی از جنبه های بی عدالتی است،در این تحقیق با استفاده از روش های اقتصاد سنجی و با کمک نرم افزار eviews و داده های سری زمانی، ظرفیت مالیاتی را برای سال های مختلف حساب کرده ایم. در مدل های مد نظر علاوه بر اثر عوامل موثر بر ظرفیت مالیاتی، با داشتن درآمدهای واقعی مالیات شکاف را بدست آورده ایم.نتایج حاکی از آن بوده که شکاف مالیاتی در برخی از سالها سیر صعودی داشته و در برخی از سال ها روند نزولی داشته است.بهترین وضعیت در سیستم مالیاتی زمانی است که درآمدهای واقعی در حد بهینه ظرفیت مالیاتی باشد زیرا کم وزیاد بودن درآمدهای مالیاتی مشکلاتی را در بر دارد.با توجه به راههای مختلف بررسی عدالت مالیاتی ما روش شناسایی شکاف را انتخاب کرده ایم که با شناختن ظرفیت های مالیاتی همراه بوده است.در این تحقیق ضمن اینکه مبانی نظری و ادبیات موضوع را توضیح داده ایم، سیستم مالیاتی را از لحاظ بی عدالتی و آثار آن بررسی کرده ایم راهکارهایی برای بهبودی آن ارائه شده است .